Kratak sadržaj:

        Prilog sadrži kratak opis i načine konstrukcije narodnih muzičkih instrumenata sa Anda, koji se koriste u Boliviji, Peruu, Ekvadoru i Argentini.

        Poznato je da je stanovništvo prekolumbovske Amerike poznavalo isključivo duvačke i udaračke instrumente, kao i pentatonsku lestvicu. Žičane instrumente i sedmostepenu lestvicu je upoznalo tek po dolasku Španaca u XVI veku. Shodno tome su i današnji instrumenti pretrpeli određene izmene. Autohtoni (duvački) tokom vremena prilagođeni su harmonskim dostignućima renesansne Španije u početku, a kasnije i ostalih zemalja Evrope, a originalni španski žičani instrumenti pretrpeli su izmene u konstrukciji i načinu sviranja, u smislu prilago|enja nepravilnim autohtonim ritmovima.

        Kao rezultat me|usobnih uticaja autohtone i španske, vremenom se izdvojila tzv. kreolska muzika, čiji su koreni dvojaki i zbog čega ima više nego interesantne ritmičke osnove.

I  UVOD

        Tema ovog priloga su tradicionalni muzički instrumenti u upotrebi u folkloru Bolivije, Perua, Argentine i Ekvadora.

        Istoričari, hroničari i etnomuzikolozi su svojim dosadašnjim istraživanjima dali veliki doprinos ovoj oblasti. Iole ozbiljnija proučavanja muzike Južne Amerike su vezana za nezaobilazna imena kao što su Raul i Margarita d’Arkur, Karlos Vega, Isabel Arec, Maks Peter Bauman i mnoga druga. Sama literatura je izuzetno obimna,  i za njeno proučavanje su potrebne godine i godine mukotrpnog rada, a kraj jednog takvog proučavanja zapravo i ne postoji. Stoga, ovaj prilog i nema svrhu doprinosa nekim značajnim, kvalitativno novim momentima iz ove oblasti. Namenjen je prvenstveno zaljubljenicima u kulturu i muziku Anda i onima koji o tome znaju malo, ili ne znaju ništa. Autori su, zahvaljujući višegodišnjem proučavanju ove oblasti i radu vezanom za ansambl "Paćamama", koji na autentičan način izvodi tradicionalnu i komponovanu muziku Anda i jedini je ansambl takvog opredeljenja u Jugoslaviji, pokušali da na jedan krajnje popularan i svima razumljiv način prikažu najbitnije karakteristike i činjenice.

1.1. Istorijski preduslovi

        U istoriji južnoameričkog kontinenta jedan od ključnih događaja je svakako bio pad moćnog carstva Inka. Teritorija koju je obuhvatalo Kraljevstvo Četiri Strane ili Tawantinsuyu (1438 - 1533), nastanjivali su mnogobrojni narodi: Ćankas (Chancas), Kečua (Quechua), Ćarkas (Charcas), Ajmara (Aymara), Ćiriuanos (Chiriwanos) i mnogi drugi. Potomke tih naroda je i danas moguće razlikovati u etničkom, jezičkom i kulturnom pogledu.

        Pripadnici naroda Kečua žive danas u Ekvadoru, Peruu, Boliviji (oblasti Koćabamba, Oruro, Potosi, Ćukisaka, neke provincije departmana La Paz) i severozapadnim delovima Argentine (Santijago del Estero, Tukuman, Salta, Huhuj). Svoj jezik nazivaju "jezik ljudi" (runa-sima) koji se govori od Kolumbije do Argentine u različitim dijalektima i sa značajnim lokalnim razlikama.

        Ajmara su nekada živeli oko mesta Tiauanaku blizu jezera Titikaka, koji je bio i značajan centar istoimene preinkaičke kulture. Inke su ih pokorile, ali je taj narod sačuvao i jezik i svoje kulturne korene, pa je čak izvršio i određene uticaje na narod Kečua. Smatra se da je oko 20% jezika Kečua i Ajmara isto. Danas žive uglavnom u oblastima koje okružuju jezero Titikaka kao i u oblastima departmana Oruro i Potosi u Boliviji.

        Oko hiljadu pripadnika naroda Ćipaja živi danas blizu jezera Koipasa (Coipasa) u Boliviji u selima Ćipaja (Chipaya) i Ajparavi (Ayparavi). Govore ćipaja jezikom i zajedno sa jezikom naroda Uru koji je nekada živeo na obalama jezera Titikaka, pripada grupi uru - ćipaja jezika. Ova dva naroda se ubrajaju među prve stanovnike Južne Amerike.

        Kaljauaja (Callawaya) (danas ih ima oko 2000, žive u Boliviji (provincije Bautista Saavedra /Bautista Saavedra/ i Munjekas /Muňecas/ i delimično Franc Tamajo /Franz Tamayo/ u departmanu La Paz). Njihov jezik nazivaju "jezik sunarodnika" (machchaj-juyai).